لجبازی

لجبازی یعنی فرد بر روی نظرات و عقاید خود و مخالفت با نظرات وعقیده های دیگران پافشاری نماید که این مخالفت گاه آگاهانه وگاه ناآگاهانه صورت می پذیرد. اصولا لجبازی یک نوع رفتار و واکنش نامطلوب است و از این احساس که فرد فکر می کند در حال شکست خوردن از دیگری می باشد نشأت می گیرد .به همین دلیل فرد گمان می کند که باید قدرت خود را به اطرافیان نشان دهد. لجبازی به شکل ها و دلایل مختلف در کودکان بروز می کند معمولا این واژه را در کودکان زیر 3 سال با احتیاط به کار می برند چون عموماً در این سن این نوع واکنش رفتاری هدفمندانه نیست و کودک به علت مشکلات جسمی و یا تعارضات درونی مشکلات خود را به صورت گریه ، نق زدن، پرخاشگری، بی خوابی، امتناع از خوردن غذا و بی اختیاری ادرار و مدفوع نشان می دهد که از دید بزرگترها لجبازی تلقی می شود. اما کودکان پس از پایان 3 سالگی و آغاز 4 سالگی وارد حیطه اجتماعی می شوند و رفتارهای مختلف را از یکدیگر می آموزند و با الگوبرداری  منفی سعی می کنند آگاهانه مسائلشان را با به زانو در آوردن والدین و تسلیم نمودن آنها در برابر خواسته هایشان، حل نمایند. عموماً برای این کارها دلایلی نیز برای خود دارد مثل وجود رقیبی همچون خواهر یا برادر کوچکتر، به علت رفتن به مهد کودک و مواردی از این قبیل. این قبیل از کودکان نسبت به محیط عموماً تعارضات و تضادهای بیشتری دارند سطح ترس و اضطراب شان بالاست و روحیه های حساس و شکننده ای می یابند و در عین حال اغلب پرتوقع هستند و احساس می شود هیچ چیز آنها را راضی نمی کند.

علل لجبازی در آنها گسترده است. از نظر بیولوژیکی اختلال در عملکرد غدد و اعصاب ممکن است یکی از علل لجبازی در کودک باشد. هر معلولی در کودک علتی دارد که در ابتدا باید علت شناسایی و رفع شود تا رفتار در کودک خاموش گردد. نوعی دیگر از لجبازی وجود دارد که به علت رفتارهای خود والدین شکل می گیرد. به عبارتی یکی یا هردو از والدین لجباز هستند که کودک به طور  اکتسابی تقلید می نماید.

یکی دیگراز علل، استقبال کودک از رفتارهای لجبازگونه و کودکانه است به عبارتی همان رفتاری که به لوس شدن تعبیر می شود. کودک درخواست ها و اصرارهای بیجا را به بازیچه ای برای جلب توجه وحتی رضایت والدین تبدیل می کند و از این طریق تأثیر عاطفی بر والدین می گذارد و برعکس گاهاً توجه ناکافی والدین ممکن است عامل لجبازی کودک شود. یکی از علل دیگر ناکامی های مداوم است. کودکانی که دائم در رسیدن به اهداف خود با شکست یا مقاومت والدین مواجه می شوند لجباز بار می آیند. خانواده هایی که دائم کودک را امر و نهی می کنند و از او انتظارات زیادی دارند و از روش های تشویقی وانگیزه بخش استفاده نمی کنند او را به سوی لجاجت سوق می دهند .همچنین دستورات ضد و نقیض بین والدین و یا والدین با مربی و یا سایر اطرافیان کودک باعث خشم و کاهش تحمل کودک می شود و یا یاد می گیرد بهترین راه حل مشکلاتش مقاومت است. در کودکان مبتلا به اوتیسم، بیش فعالی، صرع، آلرژی و کم خونی لجبازی بیشتر مشاهده می شود همچنین کم کاری یا پرکاری غدد، اضطراب های نهان وآشکار هم در این امر مؤثر است .

چند نکته کلیدی در برخورد با کودکان لجباز :

1- زمینه لجبازی را شناسایی کنید و مشکل را رفع کنید .

2- مکان هایی که باعث لجبازی بیشتر کودک می شود را کم تر برنامه ریزی نمائید .

3- به کودک تا آنجا که ممکن و معقول است میدان دهید فعالیت هایی انجام دهد تا باعث خودباوری و جلب توجه مثبت کودک شود .

4- گاها از اصل خاموشی استفاده کنید. در مقابل رفتارهای منفی کودک هیچ واکنش کامی، دیداری و شنیداری نداشته باشید و گویی چیزی ندیده اید. کودک پس از چند بار تکرار رفتار منفی به علت دریافت نکردن پاسخ پی می برد که کارش بیهوده است .

5- وقتی لجبازی کودک تمام شد بلافاصله به او توجه کنید تا بداند به رفتار غیر لجباز گونه اهمیت می دهید نه به لجبازی، مثلا وقتی گریه اش را تمام کرد و توضیح داد بلافاصله به توضیحش توجه کنید .

6- مصرف بیش از اندازه ی سردی ها، تنقلات کاکائو، نمک، سرکه و اسیدها و تماشای زیاد تلویزیون، بازی های رایانه ای بیش از یک ساعت در روز، کم خوابی، حتی پر خوابی زیاد، باعث کم تحملی و لجبازی کودک می شود که بایستی این موارد را مدیریت نمایید .

7- در رابطه با وی ثابت قدم و با همدیگر هماهنگ باشید. نه خیلی خشن و نه خیلی سهل گیر برخورد کنید .

8- اگر از کار خود دست برنداشت به او قاطعانه اخطار دهید که اگر به کارش ادامه دهد تنبیه خواهد شد. اخطار وآگاهی دادن از مراحل مهم تربیت می باشند و به وعده های تشویقی و تنبیهی خود پایبند باشید. اما از تنبیه های بدنی و غیر اصولی جداً خودداری کنید .

9- اگر عوامل تربیتی روی کودک جواب نداد و گریه های طولانی، کبودی لبها، واکنشهای غیر عادی از او دیدید، بررسی امواج مغزی کودک توسط روانپزشک و روانشناس کودک ضروری می باشد.